Συχνά διαβάζουμε για τα τελευταία θαυμαστά επιτεύγματα και
τις εξελίξεις στον τομέα της βιολογίας και της ιατρικής. Επιτεύγματα που
υπόσχονται μια αλλιώτικη ποιότητα ζωής επεκτείνοντας τη δράση τους από τις
τροφές που καταναλώνουμε ως τα παιδιά που γεννάμε. Καθορίζει δηλαδή η πρόοδος
της επιστήμης πως και ποιες ζωές δημιουργούνται, διατηρούνται και αναπαράγονται
εισβάλλοντας στις πιο ιδιωτικές πλευρές του ανθρώπου, κυριεύοντας και
αλλάζοντας τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Η κοινωνική και
οργανική σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με τον εαυτό του και με τους άλλους
υπόκειται σε μια έντονη μεταβολή που υποκινείται από τις νεοδημιουργηθείσες
βιοτεχνολογικές, βιοπολιτικές, βιογενετικές εξελίξεις και μέσα από διαδικασίες
που επιβάλλονται στο σώμα, τη σκέψη και εν τέλει στο σύνολο του ατόμου
προκειμένου αυτό να μεταμορφωθεί ανάλογα για να κατακτήσει μια κατάσταση
ευτυχίας και τελειότητας.
Αρκετά νωρίς οι συνέπειες και οι προεκτάσεις των επιστημονικών
εξελίξεων αποτέλεσαν αντικείμενο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων και τέθηκαν
πολλά ερωτήματα. Έτσι γεννήθηκε ένα νέο ρεύμα της σύγχρονης εποχής, η βιοηθική,
που ασχολείται με τη μελέτη των ηθικών διλημμάτων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα
της προόδου και των επιτευγμάτων της βιολογίας και της ιατρικής. Η βιοηθική
αποτελεί σήμερα ένα τεράστιο και ανεξάρτητο πεδίο με συνεισφορές από επιστήμες
όπως η φιλοσοφία, η θεολογία, η ιστορία, η νομική και η κοινωνιολογία. Οι
συνεχώς αναπτυσσόμενες τεχνολογίες της βιολογίας θέτουν υπό δοκιμή την
παραδοσιακή έννοια του ανθρώπου που είναι αυτόνομος και ελεύθερος στις επιλογές
που αφορούν την ίδια τη ζωή του. Ένα απλό παράδειγμα τέτοιων επίδρασης της
βιολογίας στην ανθρώπινη ζωή είναι η δυνατότητα της ανάλυσης του γενετικού
υλικού, μια διαδικασία που επιτρέπει στους επιστήμονες να διαβάσουν τις
πληροφορίες που είναι γραμμένες στο γενετικό μας κώδικα και να αποδώσουν στον
καθένα μια γενετική ταυτότητα. Το επίτευγμα αυτό αναμφισβήτητα παρέχει τη
δυνατότητα για νέες σημαντικές θεραπευτικές οδούς, αλλά επιπλέον θέτει σε
κίνηση μια σειρά στατιστικών που είναι σχετικές με τον κίνδυνο εκδήλωσης της
μιας ή της άλλης ασθένειας και στρατηγικών για την αποφυγή των πιθανών
κινδύνων. Έτσι ο άνθρωπος έρχεται στην κυριολεκτικά αδύνατη θέση να ταυτιστεί
με ένα μελλοντικό άρρωστο εαυτό του, που στην πραγματικότητα μπορεί ποτέ να μην
υπάρξει. Και βέβαια υπάρχει πάντα το παράδειγμα των ποικίλων τρόπων με τους
οποίους η βιολογία επεμβαίνει στη διαδικασία της ανθρώπινης αναπαραγωγής,
μάλιστα κάποιες φορές σε τέτοιο βαθμό που έμβρυα τα οποία θεωρούνται γενετικά
λιγότερο δυνατά από άλλα που δημιουργήθηκαν με ανάλογο τρόπο να απορρίπτονται.
Αυτά και πολλά άλλα παραδείγματα κάνουν το ρόλο της βιοηθικής ως υπέρμαχο της
ποιότητας της ανθρώπινης ζωής στη σημερινή εποχή ακόμα πιο επιτακτικό.
Αν η βιοηθική έχει τη δύναμη να θέσει τα όρια πέρα από τα
οποία η επιστήμη δεν είναι ηθικά αποδεκτό να επεμβαίνει και να καθορίζει τις
ανθρώπινες επιλογές και δράσεις δεν είναι ακόμα γνωστό. Μπορεί όμως και πρέπει
να αποτελέσει μια φιλοσοφία που να περιβάλλει την επιστημονική και τεχνολογική
έρευνα και πρόοδο, συγκρατώντας τις επιπτώσεις που θέτουν σε κίνδυνο τις
υπαρκτές ηθικές συντεταγμένες. Να αποτελέσει δηλαδή ένα πεδίο που να δημιουργεί
το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι εξελίξεις και τα επιτεύγματα της βιολογίας να
έχουν νόημα και σκοπό, όχι την απειλή της ανθρώπινης οντότητας αλλά την
ουσιαστική υποστήριξη και ανάτασή της.
Ευσταθιάδου Χρυσούλα
Βιολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου