ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Δίκαιο της Υγείας: Ορισμός

Το δίκαιο της υγείας αποτελεί σύμφωνα με τον Auby “ένα σύνολο νομικών κανόνων που εφαρμόζονται στις δραστηριότητες της υγείας” (Auby, 1981)

H ιδιαιτερότητά του έγκειται στο γεγονός ότι συγκροτεί ένα σύγχρονο διακλαδικό δίκαιο, του οποίου οι ρυθμίσεις μπορεί να αφορούν στην πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, καθώς και άλλες ιατρικές ή φαρμακευτικές πράξεις. Παρουσιάζει ένα χαρακτήρα εξαιρετικά εκτεταμένο και ετερόκλιτο και είναι δυνατόν να ξεπεράσει του μελέτη του δικαίου της ανθρώπινης υγείας και να επεκταθεί και στη νομοθεσία που αφορά στη υγεία των ζώων (Auby, 1981), καθώς και να συμπεριλάβει το φαρμακευτικό δίκαιο (Nys, 1998). O Demichel, μάλιστα, θεωρεί ότι αυτές οι διακρίσεις στο εσωτερικό του δικαίου της υγείας είναι σχετικές (Demichel, 1998). Επίσης, πολλοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να τέμνει σήμερα ως προς ορισμένα σημεία και το δίκαιο του περιβάλλοντος (Memeteau, 2006).

Ένας άλλος ορισμός, που στηρίζεται περισσότερο σε λειτουργικά κριτήρια σχετικά με την ενότητα του δικαίου της υγείας, θεωρεί το δίκαιο της υγείας ως “το σύνολο των κανόνων που εφαρμόζεται στις δραστηριότητες που έχουν αντικείμενο να αποκαταστήσουν την ανθρώπινη υγεία, να προστατεύσουν και να προλάβουν τις αλλοιώσεις” (De Forges, 1986). Αυτός ο ορισμός περιορίζει το δίκαιο της υγείας στον άνθρωπο. Εξαιρεί τις δραστηριότητες και οργανισμούς κοινωνικού χαρακτήρα που παρέχουν τα οικονομικά μέσα περίθαλψης και διακρίνεται από το κοινωνικό δίκαιο.

Σιμιτζή Ελισάβετ

                                             _________________

Ορισμένοι νομικοί στη Γερμανία και στη Γαλλία χρησιμοποιούν, επίσης, τον ιδιαίτερα περιοριστικό όρο “δίκαιο της ιατρικής” (Φουντεδάκη, 2003), ενώ άλλοι χρησιμοποιούν εναλλακτικά αντί για το δίκαιο της υγείας, το ιατρικό δίκαιο. Το τελευταίο είναι αναντίρρητα μια πιο οριοθετημένη έννοια, καθώς περιλαμβάνει κατά τον J. Savatier, “ένα σύνολο νομικών κανόνων οι οποίοι κυβερνούν την επαγγελματική δραστηριότητα του γιατρού και του επιβάλλουν, όπως και στον άρρωστο, υποχρεώσεις που τιμωρούνται από τα δικαστήρια” (Savatier et al, 1956).

H έννοια του δικαίου της υγείας είναι ασφαλώς ευρεία και για αυτό το λόγο έχει δεχτεί την κριτική ότι το συγκεκριμένο δίκαιο είναι εκτενές και δεν είναι εύκολο να οριοθετηθεί. Αυτό ευσταθεί εν μέρη, καθώς η βασική έννοια στην οποία αναφέρεται, η υγεία, δύσκολα επιδέχεται έναν αυστηρά περιχαρακωμένο ορισμό.

Το δίκαιο της υγείας αποτελεί ένα ευρύ γνωστικό αντικείμενο που υφίσταται συνεχείς τροποποιήσεις τα τελευταία χρόνια. Είναι γνωστό ότι η υγεία ως ατομικό και συλλογικό αγαθό απασχόλησε πάντοτε τις ανθρώπινες κοινωνίες και τις δημόσιες αρχές. Για την αντιμετώπιση ιδίως των κρίσιμων προβλημάτων δημόσιας υγείας επινοήθηκαν ειδικοί θεσμοί και νόμοι.

 Η νομοθεσία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του δικαίου υγείας, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τυπικοί και ουσιαστικοί νόμοι που θεσπίζονται με ιδιαίτερη συχνότητα καθιστώντας εκτενή την ύλη του δικαίου υγείας, ρυθμίζουν την οργάνωση και τη δράση  των μονάδων υγείας, την άσκηση της ιατρικής, την ευθύνη, τα δικαιώματα των ασθενών και γενικότερα των χρηστών υπηρεσιών υγείας. Επίσης οι αποφάσεις οι γνωμοδοτήσεις, οι οδηγίες και τα πορίσματα ανεξαρτήτων αρχών και εθνικών επιτροπών συμβάλλουν στην ανάπτυξή του.

Τα τελευταία χρόνια, μια πηγή που τροφοδοτεί σταθερά το δίκαιο της υγείας αποτελεί η αλματώδης ανάπτυξη της βιοηθικής και οι θεωρήσεις της για το πρόσωπο, για τη ζωή και το θάνατο που επέδρασαν καταλυτικά στην εξέλιξή του και το ανανέωσαν.

Νίκη Ταγκαλίδου